In de media
Jan M. Verburg “The Gate Of The Lost Paradise”
LOCHEM – Zonder te spreken nemen ze de kerkruimte in zich op, alsof het een nog op te bouwen festivalterrein is. Grijze haren en rimpels op het gelaat verraden dat de twee mannen geen jongens meer zijn, maar in hun ogen twinkelt nog steeds de innerlijke jeugd. Eenzelfde geestdrift die Joost Carlier en Jan Verburg ruim vijftig jaar geleden al deelden toen ze samen plannen smeedden voor de aankleding van de Lochemse Popmeeting of toen ze in de jaren negentig bedachten hoe ze bezoekers van het Lowlands-festival een indrukwekkende entree konden bezorgen. Het resultaat van deze nieuwe samenwerking is augustus dit jaar in de Lochemse Gudulakerk te zien: de overzichtstentoonstelling The Gate of the Lost Paradise met iconische festivaldoeken, kunstboeken en indrukwekkende leporello’s die Verburg (Groningen, 1949) veelal maakte op reis.
De inmiddels in Deventer woonachtige kunstenaar is misschien wel een van de ‘meest bekende onbekende’ kunstenaars van ons land. Voor Tom Tippelaar kreeg hij weliswaar het Gouden Penseel, maar velen zullen genoten hebben van zijn werk, zonder dat zij er weet van hadden dat Verburg de maker was. Zo speelde hij een belangrijke rol op de filmset van producties als Bye Bye Blackbird (Robinson Savery 2003/4), Zwartboek (Paul Verhoeven 2006) en Brimstone (Martin Koolhoven 2016).
Ook was de hand van Verburg zichtbaar in de aankleding van de Lochemse Popmeeting, maar drukte hij in de jaren negentig vooral een groot stempel op het visuele aspect van het Lowlandsfestival in Biddinghuizen. Hij maakte de entree van het festivalterrein een ervaring op zich met zijn immense geschilderde doeken bij de ingang van dit ‘festival to the lost paradise’, als felgekleurde glas-in-loodramen in een kathedraal. Voor de Lowlands-bezoekers was een foto bij binnenkomst, onder de doeken van Verburg een eerste beleving die je niet wilde missen. Deze zomer hangen deze zelfde monumentale doeken, van drie bij zeven meter, in de gotische kerk in Lochem: een monument in een monument.
De doeken van Verburg zijn heel herkenbaar. De dynamische afbeeldingen zijn als het ware iconen geworden, net als de ‘helden’ die hij voor het evenement schilderde. Als geboren kunstenaar schilderde hij fel gekleurde afbeeldingen die helden uit de geschiedenis van de mensheid voorstellen: van oermens tot de hedendaagse tijd.
Leporello’s
Bijzonder element van de expositie zijn de zogenaamde leporello’s (dubbelzijdig beschilderde harmonica gevouwen boeken) die wel vijftig meter lang slingerend door de ruimte van de kerk balanceren. De combinatie van doeken, leporello’s, het belichtingsconcept en de door de kunstenaar gekozen muziek maken het geheel tot een imposante, kleurrijke en dynamische totaalbeleving.
Verburg portretteert Lochemers tijdens expo
Voor inwoners van de stad Lochem is het extra de moeite waard om een bezoek te brengen aan de expositie The Gate of the Lost Paradise. Jan Verburg zal inwoners van het stadje ter plekke portretteren. Nadat hij de schetsen heeft bewerkt tot ingekleurde beeltenissen, kunnen de geportretteerden een kopie afhalen.
Verburg wil de originele portretten verzamelen en bij het Rijksmuseum aanbieden als een kleurrijk tijdsdocument. “Zodat men over vijftig jaar een mooi beeld heeft van de inwoners van de stad Lochem in 2021”, vertelt de kunstenaar enthousiast.
Heruitgave Tom Tippelaar
De bijzondere expositie is de aanzet geweest tot de heruitgave van Tom Tippelaar (1977). Het prentenboek waarvoor Jan Verburg de tekeningen maakte tijdens een voetreis langs de Engelse kust. Annie M.G. Schmidt schreef de teksten voor het in 1978 met een Gouden Penseel bekroonde boek, dat nu tot cult is verheven.
Frederike Scholing, oud-bedrijfsleider van de Lochemse boekhandel Lovink, kreeg regelmatig mensen in de winkel die vroegen naar Tom Tippelaar. Helaas moest ze altijd ‘nee’ verkopen. Het boek is vrijwel nergens meer te krijgen en als het al ergens te koop wordt aangeboden, dan is het voor een heel hoog bedrag.
Toen ze hoorde over de expositie van Jan Verburg, benaderde ze uitgever Querido met de vraag of een heruitgave tot de mogelijkheden behoorde. Dat bleek het geval. “De omslag krijgt een wat andere typografie”, verklapt Verburg alvast. “En de prenten worden nu los op het blad gedrukt. In de oude uitgave waren ze voorzien van een zwart kader.”
Deze heruitgave wordt op 15 augustus om 15.00 uur in de Gudulakerk gepresenteerd. Bij boekhandel Praamstra in Deventer, waar Scholing nu werkzaam is, zullen de originele prenten uit het boek worden geëxposeerd.
Ik ken Jan nu vijf-en-een-half jaar. Hij komt bijna dagelijks bij het koffiezaakje waar ik werk in Deventer, de Bagels & Beans. Een mysterieuze, stille man, ervaarde ik als 18-jarige. Ik wist niet goed wat ik tegen hem moest zeggen, maar ik vond hem donders interessant, want hij had iets weg van een oude rocklegende. Toen hoorde ik ook nog van mijn bazin dat hij kunstenaar was. Niemand van mijn collega’s had werken van hem gezien. Ik maakte elke dag zijn bagel sesam met toen nog bieslook creamcheese. Als ik hem zag aankomen lopen deed ik al vlug de bagel in de oven. Ik praatte nauwelijks met hem, tot ik op een vrije zaterdag met mijn tweelingzus Sharon bij de Bagels een koffietje ging drinken. Het was druk en we eindigden tegenover Jan aan de leestafel. Vol bewondering keek hij op, ziende dat ik van een tweeling was. Op mijn volgende werkdag vroeg hij mij erover en hoe meer ik deelde over wie ik was, hoe meer we merkten dat we het heel goed met elkaar konden vinden.
Mijn obsessie met oude bands zoals The Kinks en het feit dat ik muziekfotograaf was zorgde voor veel gesprekken over muziek. Ik toonde ook veel interesse in zijn kunst, omdat ik ook enorm gek ben op kunst. Al heb ik wel een heel specifieke, vaak duistere, smaak en daar viel Jan’s stijl perfect binnen. Hij liet me tekeningen zien en ik was mind-blown. Zo vet!
Op een dag nodigde hij mij en Sharon uit om langs te komen bij zijn atelier. Daar hebben we een hele avond koffiegedronken, The Kinks en PJ Harvey geluisterd en zijn werken bekeken. We kletsten over muziek, kunst, drugs en reizen. Sharon en ik gingen toen voor 5 maanden door Azië reizen, waaronder Thailand, waar Jan ook een tijdje, in Chiang Mai, gezeten heeft.
Na een tijd ging ik weg om in Utrecht te wonen. Toen verwaterde ons contact een beetje. Maar 1,5 jaar later kwam ik weer terug bij de Bagels en we gingen gewoon verder waar we gebleven waren. Ik was ondertussen ook veel meer met tekenen bezig en Sharon is zelfs een kunstopleiding gaan doen, oftewel, we krijgen alleen maar meer en meer gemeen met hem.
Als ik Jan spreek vertel ik hem altijd graag over een film die hij echt moet zien, tot mijn frustratie, want hij heeft geen tv, Netflix en dvd-speler… of over een van mijn gekke dromen, of we bespreken de goddelijkheid van Nick Cave en David Lynch of hij draagt een gedicht op. Ik kan uren tegen Jan aan lullen en hij lijkt altijd interesse te hebben in waar Sharon en ik mee bezig zijn. Ook kunnen we met vragen over inspiratie of technieken bij hem terecht. Mijn vriendschap met Jan is een heel unieke, die ik zo in een film had kunnen tegenkomen.
lost_paradise_jmv
Fantastisch nieuws! 🖌 Deze zomer verschijnt een te gekke tentoonstelling van beeldend kunstenaar Jan M. Verburg in de Grote Kerk in Lochem.
De expositie neemt je mee op reis door het leven van Jan M. Verburg aan de hand van zijn originele werken. Maar het is ook een reis door de tijd en rond de wereld.
Zo wordt o.a. de indrukwekkende toegangspoort van het Lowlands festival nog één keer opgebouwd in de Grote Kerk in Lochem, het stadje waar het openlucht popfestival voor het eerst in Nederland vorm kreeg (Hemelvaartsdag 1068). De tentoonstelling vindt plaats van 2 augustus t/m 25 september 2021. De kaartverkoop begint binnenkort!
Berkelbode |
11 mei 2021
Metershoge Lowlands-doeken en indrukwekkende leporello’s van Jan Verburg in Gudulakerk
LOCHEM – Zonder te spreken nemen ze de kerkruimte in zich op, alsof het een nog op te bouwen festivalterrein is. Grijze haren en rimpels op het gelaat verraden dat de twee mannen geen jongens meer zijn, maar in hun ogen twinkelt nog steeds de innerlijke jeugd. Eenzelfde geestdrift die Joost Carlier en Jan Verburg ruim vijftig jaar geleden al deelden toen ze samen plannen smeedden voor de aankleding van de Lochemse Popmeeting of toen ze in de jaren negentig bedachten hoe ze bezoekers van het Lowlands-festival een indrukwekkende entree konden bezorgen. Het resultaat van deze nieuwe samenwerking is augustus dit jaar in de Lochemse Gudulakerk te zien: de overzichtstentoonstelling The Gate of the Lost Paradise met iconische festivaldoeken, kunstboeken en indrukwekkende leporello’s die Verburg (Groningen, 1949) veelal maakte op reis.
Door Gerwin Nijkamp
“Te weinig mensen kennen zijn werk, terwijl hij de beste kunstenaar ter wereld is. Dat meen ik echt.” Joost Carlier steekt zijn bewondering voor Verburg niet onder stoelen of banken. De vriendschap tussen de poppionier en de kunstenaar gaat terug naar de beginjaren van de Lochemse Popmeeting, waar Verburg een belangrijke rol had in de decoratie van het festival. Later werkten ze ook intensief samen bij de styling van het Lowlands Festival in Biddinghuizen. Carlier, die afgelopen jaar werd geridderd, tilde festivals naar een geheel ander niveau door niet alleen aandacht te hebben voor de muziek, maar ook voor de totaalbeleving op het terrein. Dat deed hij door de ouderwetse frietkraam in te ruilen voor opvallende tenten met eten uit alle windhoeken en vooral door met kunst nieuwe werelden te creëren.
Jan Verburg: ‘Tekenen is als ademen voor mij
Van de ROxY naar Lowlands
Verburg was Carliers partner in crime al tijdens de Popmeetings in de jaren zeventig. “Ik zat bij zijn zus in de klas op de Kunstacademie in Enschede”, vertelt hij. In de jaren negentig, nadat het jaarlijkse festival op Hemelvaartsdag in Lochem uit z’n jasje was gegroeid, begon Carlier met zijn bedrijf LOC7000 samen met MOJO in Biddinghuizen aan een nieuw hoofdstuk in de vaderlandse festivalgeschiedenis: a Campingflight tot Lowlands Paradise, kortweg Lowlands. “In een paar weken tijd werd er gewoon een complete stad uit de grond gestampt in misschien wel het meest kale stukje Nederland”, kijkt Verburg enthousiast terug.
De kunstenaar had op dat moment zelf zijn heil gezocht in Amsterdam en was betrokken bij de roemruchte nachtclub RoXY. “Ik maakte metershoge doeken van menselijke iconen als Beatrix, Muhammed Ali en Marilyn Monroe”, vertelt Verburg. “Die hingen we op in de nissen van het gebouw. Het leek Joost een goed idee om die doeken bij de entree van het Lowlands-festival te hangen.” Dat begon met de vier exemplaren uit de ROxY, maar iedereen die tussen 1994 en 2004 naar Lowlands ging, zag dat er steeds meer bij kwamen. Niet de entree, maar ook de lichttorens werden aangekleed. In totaal maakte Verburg maar liefst 32 van deze gigantische schilderingen, waarvan komende zomer dus een selectie in de Gudulakerk komt te hangen. “Dat wordt echt te gek! De doeken zullen prachtig corresponderen met de fresco’s op de kerkmuren.”
Leporello’s
De iconische festivaldoeken zullen de absolute blikvangers van de expositie zijn, maar de brille van de beeldend kunstenaar komt volgens Carlier het best tot z’n recht in de leporello’s. Deze harmonicaboeken maakte hij vooral tijdens reizen over de hele wereld. “Als ik reis, ben ik het drukst”, lacht Verburg. “Ik ben altijd op beeldenjacht en tekenen is als ademen voor mij.” Hij pakt er een leporello bij. Een caleidoscopisch panorama met kleurrijke portretten van mensen, landschappen en taferelen ligt een moment later over meters uitgestrekt op tafel. “Dit heb ik gemaakt toen ik een maand in Suriname verbleef”, vertelt de kunstenaar. “Ik ga dan echt op onderzoek uit, spreek mensen aan op straat, verdiep me in de geschiedenis en cultuur en probeer zo de schoonheid in breedste zin te visualiseren.”
Met potlood en penseel, maar ook door bladeren van planten en insecten in te plakken. De werken hebben zich naar de kunstenaar gevormd. “Eerst maakte ik gewone boekjes, maar die puilden zo ver uit dat ze niet meer dicht konden. Toen ben ik leporello’s gaan maken”, legt Verburg uit. “Ook een aantal van mijn kettingboekjes zal te zien zijn. Die kunnen mooi worden vastgemaakt aan de kerkbanken.”
Ze flikten het in een oud openluchttheater, op een uitgestrekte polder en nu weer in een kerk: met de verbeeldingskracht van Carlier en Verburg heeft alles de potentie uit te groeien tot een festival. Dat is een kunst op zich.
Expositie in augustus
De expositie The Gate of the Lost Paradise met doeken, leporello’s en andere kunstwerken van Jan Verburg is vanaf 2 augustus twee maanden lang te bezoeken in de Lochemse Gudulakerk.